มีลูกยาก เกิดจากสาเหตุอะไร

เมื่อคู่รักมีความพร้อมในเรื่องการงานหรือสถานะทางการเงิน ก็อาจเริ่มวางแผนมีบุตร แต่เมื่อพยายามตามธรรมชาติมาหลายครั้งแล้วยังไม่ประสบความสำเร็จ อาจต้องเริ่มพิจารณาถึง “ภาวะมีบุตรยาก” ซึ่งเป็นปัญหาที่พบได้บ่อย และอาจส่งผลต่อสภาพจิตใจและความสัมพันธ์ในครอบครัว

สถิติพบว่า ประมาณ 15% ของคู่สมรสในประเทศไทย หรือ 1 ใน 7 ของคู่สมรสทั่วโลก พยายามมีบุตรภายใน 12 เดือนอย่างสม่ำเสมอ (สัปดาห์ละ 2–3 ครั้ง โดยไม่ใช้วิธีคุมกำเนิด) แต่ไม่สำเร็จ จึงเข้าข่ายภาวะมีบุตรยาก

สาเหตุของภาวะมีลูกยาก

การมีลูกยากอาจเกิดจากความผิดปกติของฝ่ายชายหรือฝ่ายหญิง หรือทั้งสองฝ่ายร่วมกัน ปัจจัยจากฝ่ายชายประมาณ 20-30% สาเหตุจากฝ่ายหญิงประมาณ 40-55% สาเหตุจากทั้งชายและหญิงประมาณ 20-30% และที่ไม่ทราบสาเหตุอีกประมาณ 10-20%

สาเหตุที่พบได้บ่อยของภาวะมีบุตรยากในผู้หญิง

1. ความผิดปกติของฮอร์โมน ซึ่งส่งผลต่อการตกไข่ เช่น
   • ภาวะระดับโปรแลคตินในเลือดสูง (Hyperprolactinemia)
   • ถุงน้ำรังไข่หลายใบ หรือ PCOS ( Polycystic ovarian syndrome)
   • ภาวะไม่ตกไข่เรื้อรัง (chronic anovulation)
2. มีความผิดปกติของท่อนำไข่ เช่น
   • เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
   • โรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์
   • พังผืดในอุ้งเชิงกราน
   • ภาวะท่อนำไข่บวมน้ำ (hydrosalpinx)
3. ความผิดปกติของมดลูก เช่น
   • มีติ่งเนื้อในโพรงมดลูก
   • พังผืดในโพรงมดลูก (Uterine synechiae)
   • เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก (leiomyoma หรือ fibromyoma หรือ fibroid หรือ myoma uteri)
4. การลดลงของสมรรถภาพของรังไข่ (Ovarian Reserve)
   • โรคทางพันธุกรรม เช่น กลุ่มอาการโครโมโซม เอกซ์ เปราะ หรือ fragile X
   • โรคมะเร็งที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดหรือการฉายรังสี
5. อายุและการลดลงของเซลล์ไข่

สาเหตุภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย

1. ความผิดปกติในการสร้างอสุจิ เช่น ความผิดปกติทางกรรมพันธุ์ เช่น Klinefelter syndrome หรือ การมี microdeletion ของโครโมโซม Y การอักเสบติดเชื้อ (การอักเสบของอัณฑะจากเชื้อไวรัสคางทูม)
2. ความผิดปกติของ sperm function เช่น
   • การอักเสบของท่อระบบสืบพันธุ์ เช่น การอักเสบของต่อมลูกหมาก
   • การที่มี varicocele
3. การอุดตันของท่อนำอสุจิ เช่น
   • การผ่าตัดทำหมันชาย
   • การอักเสบของท่อนำอสุจิ
   • ความผิดปกติตั้งแต่เกิด

พฤติกรรมที่ส่งผลให้มีลูกยาก

1. เครียดบ่อย
2. ดื่มแอลกอฮอล์มากไป
3. กินอาหารไม่มีประโยชน์
4. สูบบุหรี่เป็นประจำ
5. อายุที่มากขึ้น
6. มีปัญหาน้ำหนักตัวเกิน
7. ดื่มกาแฟมากไป
8. ดื่มน้ำอัดลมบ่อย
9. ไม่ออกกำลังกาย
10. ร่างกายได้รับสารเคมีมากเกินไป

แม้บางเรื่องเหมือนจะเป็นเรื่องเล็กๆ น้อยๆ แต่ทำบ่อยๆ และทำหลายๆ เรื่องปนกันก็ย่อมส่งผลให้มีลูกยากได้ ดังนั้นถ้าอยากมีลูกก็ควรเตรียมความพร้อมให้กับร่างกายแต่เนิ่นๆ เพราะนอกจากจะเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์แล้วยังลดความเสี่ยงที่จะเกิดโรคหรือความผิดปกติทั้งกับคุณแม่และลูกในท้องได้อีกด้วย

สรุป มีลูกยาก เกิดจากสาเหตุอะไร

มีคู่สมรสอีกจำนวนไม่น้อยที่มีภาวะมีบุตรยาก หรือประมาณ 15-20% ที่ได้รับการตรวจวินิจฉัยเบื้องต้นจากแพทย์แล้ว และไม่พบความผิดปกติใดๆ ซึ่งจัดเป็นผู้มีภาวะมีบุตรยากโดยไม่ทราบสาเหตุ ดังนั้นจึงควรรีบดำเนินการพบแพทย์เพื่อทำการตรวจหาสาเหตุแบบเจาะลึกต่อไป

katanchalee rodthong

See Full Bio